Thách thức khi đua trên bề mặt đường đua hoàn toàn mới

Monza, đường đua nhanh nhất tại F1, đã trải qua công tác cải tạo bề mặt đường lớn trong năm nay trước khi diễn ra chặng GP Ý. Điều này không chỉ khiến đường đua có độ bám đường lớn hơn đáng kể mà còn tạo ra những thách thức thú vị cho các đội đua và tay đua trong vấn đề quản lý lốp xe.

Việc cải tạo bề mặt đường đua là một phần của dự án nâng cấp cơ sở vật chất trị giá 21 triệu euro (23.400 USD) gần đây khi nó đã được trải nhựa mới toàn bộ đường đua dài 5,739 km. Nhiều tay đua đã lên tiếng về việc thay thế các dải phân cách vốn giúp Monza có cảm giác “cổ điển”, nhưng bề mặt đường đua mới cũng đóng một vai trò quan trọng trong chặng đua này năm nay.

Trước chặng GP Ý, hãng sản xuất lốp Pirelli của F1 đã dự đoán (dựa trên một cuộc kiểm tra đường đua vào tháng 7) rằng nhiệt độ đường đua có thể đạt 50 độ C trong điều kiện trời nắng. Điều này là do bề mặt mới màu đen phản chiếu ánh sáng mặt trời cũng như nhiệt nhiều hơn so với bề mặt cũ. Độ nhẵn của bề mặt đường đua tạo ra độ bám đường cao hơn. Cả hai yếu tố này đều làm tăng độ mòn của lốp, được định nghĩa là sự suy giảm hiệu suất của lốp xe theo thời gian do tác động của nhiệt lên cao su.

Những dự đoán của Pirelli về nhiệt độ của đường đua đã đúng, khi nhiệt độ bề mặt đường đua trong phiên luyện tập thứ nhất vào trưa thứ sáu dao động trong khoảng 49,6 đến 51,9 độ C. Trong phiên luyện tập thứ hai diễn ra từ 5 đến 6 giờ chiều, nhiệt độ giảm xuống khoảng 41,6 đến 48 độ C.

Một trong những thách thức lớn về vấn đề hao mòn lốp là bề mặt đường đua mới tạo ra hiện tượng mòn lốp không đều. Điều này xảy ra khi phần bên trong của lốp (vỏ lốp) ‘lạnh’ hơn bề mặt bên ngoài. Sự chênh lệch nhiệt độ này gây ra sự chuyển động trong cao su, khiến các mảnh nhỏ tách ra và dính vào bề mặt đường đua, tạo ra những chỗ không đều làm giảm độ bám đường và góp phần vào việc hao mòn lốp nhanh chóng. Hiện tượng mòn lốp không đều thường xảy ra trong điều kiện thời tiết lạnh, nhưng cũng có thể xuất hiện khi trên một bề mặt đường đua mới.

Kỹ sư trưởng F1 của Pirelli - ông Simone Berra chia sẻ: “Độ bám đường do ma sát rất cao, vì vậy đường nhựa tỏ ra rất bám. Nhưng mặt khác, đường nhựa rất bằng phẳng. Độ bám đường do ma sát cơ học của lốp không cao lắm. Sự mất cân bằng đó là lý do tại sao chúng ta đang tạo ra mức độ mòn lốp không đều này. Độ bám đường do ma sát là ổn, nhưng độ bám đường do ma sát cơ học không cao.”

Theo Berra, hiện tượng mòn lốp không đều sẽ chắc chắn xảy ra sau vài lap đua. Các đội đua có thể cố gắng kiểm soát nó đến giai đoạn sau của bộ lốp, nhưng tất cả đã phải đối mặt với vấn đề này sớm hơn tại Monza. Bản chất mức downforce thấp của đường đua không giúp ích gì vì bất kỳ thay đổi nào về tải trọng khí động học nhằm giảm áp lực lên lốp sẽ đánh đổi bằng quá nhiều lượng tốc độ quan trọng. Tại các đường đua khác, mòn lốp không đều xảy ra ở cầu trước hoặc cầu sau, cho phép các đội đua quản lý lốp của họ một cách phù hợp. Tuy nhiên, tại Monza, hiện tượng này xảy ra ở cả hai vị trí. Đây là một sự cân bằng vô cùng khó khăn.

Berra chia sẻ: “Nếu bạn đang gặp phải hiện tượng thiếu lái và mòn lốp không đều ở cầu trước vì bạn đang cần bảo vệ cầu sau và bạn đang sử dụng cầu sau để đánh lái chiếc xe. Nhưng sau đó bạn lại gặp phải mòn lốp không đều ở cầu sau. Điều này thực sự rất khó trên đường đua này nếu so với các đường đua khác để tìm ra một sự cân bằng tốt để bảo vệ một cầu để nó ổn. Tại Spa, chúng tôi đã gặp phải hiện tượng mòn lốp không đều nghiêm trọng vào thứ Sáu trong phiên luyện tập. Nhưng cuối cùng, nó chỉ xảy ra ở cầu trước. Các đội đua đã làm việc rất nhiều để bảo vệ cầu trước, và kết quả là, vào Chủ nhật, phiên đua chính diễn ra tốt đẹp mà không gặp vấn đề về mòn lốp và chiến lược vào pit thay lốp một lần là khả thi.”

Mặt đường mới sẽ ảnh hưởng đến cách các đội tiếp cận chiến lược sử dụng lốp của họ trong chặng đua 53 lap ở Ý. Họ vẫn được dự đoán sẽ ưu tiên chiến lược một lần vào pit thay vì hai lần để tiết kiệm thời gian hơn trên những chiếc lốp mòn nhiều hơn. Họ chỉ có thể chuyển sang chiến lược hai lần vào pit nếu tình trạng mòn lốp không cải thiện khi đường đua biến chuyển trong suốt cuối tuần.

Pirelli đã mang đến Monza những bộ lốp giống như năm ngoái: C3, C4 và C5. Đây là những bộ lốp cứng nhất trong dòng lốp trơn của họ. Các bộ lốp C3 (mềm nhất) và C4 (trung bình) đã được sử dụng phần lớn vào thứ sáu nhằm tiết kiệm lốp cứng hơn cho phiên đua chính. Sự chênh lệch về tốc độ giữa hai bộ lốp C3 và C4 trong phiên luyện tập là khoảng nửa giây, tương đồng với mô phỏng của Pirelli.

Berra cho biết: “Chúng tôi đang thấy mức độ làm mòn lốp đang cao hơn so với năm 2023. Hiện tại, chúng tôi không nghĩ đến việc thực hiện hai lần dừng pit trong phiên đua chính. Ngay cả các đội đua cũng không nghĩ đến điều đó. Họ đang giữ hai bộ lốp cứng để dự phòng cho trường hợp độ mài mòn lốp tăng cao hoặc có xe an toàn, và họ có thể tận dụng thời điểm này để vào pit và thay lốp mới. Tôi nghĩ rằng mức độ làm mòn lốp và quản lý nhiệt của lốp sẽ là yếu tố quyết định để hoàn thành cuộc đua với một lần dừng pit.”

Mặc dù bề mặt đường đua Monza hiện tại còn khá mới, nhưng đặc tính của nó sẽ sớm thay đổi, vì nhựa đường mới thường biến chuyển rất nhanh. Do F1 là giải đua đầu tiên tổ chức tại Monza (và chỉ có một vài cuộc thử nghiệm của xe GT trước GP) nên người ta dự đoán sẽ có sự biến chuyển khá lớn trong các phiên luyện tập. Pirelli đã quan sát thấy tốc độ biến chuyển cao trong FP1 và một số sự ổn định trong FP2.

Berra nói thêm: “Chúng tôi không thấy nhiều vấn đề, đây là điều rõ ràng cho thấy đường đua có thể cải thiện và biến chuyển tốt, tăng độ bám đường cho các phiên luyện tập tiếp theo. Tôi nghĩ sự biến chuyển tốt sẽ tiếp tục trong vài ngày tới, đặc biệt là trong phiên đua chính. Ví dụ, tôi dự đoán bộ lốp thứ hai được sử dụng sẽ dễ kiểm soát hơn bộ lốp đầu tiên.”

“Các đội không thể thực sự cải thiện tình trạng mài mòn lốp. Họ chỉ phải chờ một chút để đường đua cải thiện và điều kiện đường đua tốt hơn. Chúng tôi nghĩ rằng họ có thể cải thiện một chút cho ngày Chủ nhật. Tôi không nghĩ rằng nó sẽ biến mất hoàn toàn như ở Spa.”

“Bạn có thể tạo ra sự khác biệt nếu bạn có thể quản lý lốp tốt hơn so với tay đua khác, đặc biệt là với mức độ mài mòn lốp như hiện tại này. Tại đây trong quá khứ, việc kiểm soát lốp do sự suy biến về nhiệt dễ dàng hơn vì cơ bản, sự mài mòn lốp là rất thấp.”