Luật động cơ và tuổi thọ của bộ động cơ trên xe F1

Đội trưởng của Mercedes F1 Toto Wolff cho biết rằng cho tới GP Ý, tất cả các đội đang phải vật lộn với việc phân bổ bộ động cơ (power unit) của họ cho cả mùa giải. Trong vòng loại ở Monza, Mercedes đã sử dụng một số bộ phận mới trên xe của tay đua Valtteri Bottas (BOT).

Cụ thể, với việc sử dụng một động cơ, bộ tăng áp, MGU-H và MGU-K mới, BOT bị FIA hạ bậc xuất phát xuống cuối cùng ở chặng Monza (mặc dù về nhất trong chặng đua nước rút). Nghe qua thì có vẻ như BOT và Mercedes đang phạm luật và nhận phạt, nhưng thực tế đây là một hình phạt hết sức bình thường trong F1, đặc biệt là đối với các đội đua dẫn đầu. Lý do vì sao, mời bạn đọc tìm hiểu bên dưới.

1. Bộ động cơ (power unit)

Xe F1 nổi tiếng với tốc độ. Để đạt được tốc độ này, rất nhiều thành phần trên xe phải hoạt động nhuần nhuyễn cùng nhau, trong đó sức mạnh chính đến từ bộ động cơ (power unit, PU). PU bao gồm một động cơ đốt trong (ICE), máy phát động năng MGU-K, máy phát nhiệt năng MGU-H và một bộ tăng áp. Những thành phần này tạo nên khối động cơ hybrid 1.6L V6 của xe.

Trong các bộ phận cấu thành PU, động cơ có thể tốn đến vài triệu đô la để sản xuất, và điều này khiến nó gần như trở thành bộ phận đắt tiền nhất của xe F1. Nhiều người cho rằng xe F1 chắc hẳn phải sử dụng những khối động cơ như V8, V10 hay thậm chí cả V12. Tuy nhiên, trên thực tế, chúng kém bền hơn hệ thống hybrid, đồng thời lãng phí tiền bạc hơn nhiều. Trước đây, các đội thường sẽ chạy hai động cơ cho mỗi chặng, với một động cơ dành riêng cho vòng loại và động cơ còn lại cho vòng đua chính. Điều này quá tốn kém và không hề bền vững.

Hiện nay, với chỉ bốn nhà sản xuất động cơ trong F1 (Mercedes, Ferrari, Honda và Renault), những thay đổi về luật động cơ đang được FIA thiết kế để hạ chi phí đua và khuyến khích các đội mới tham gia. Lưu ý rằng, động cơ vận hành có giới hạn (tuổi thọ) nhất định. Nếu không hỏng hóc do va chạm, một động cơ F1 cũng chỉ chạy được tối đa khoảng 8 chặng đua. Trong khi mùa giải 2021 có đến 23 chặng, tức xe phải thay động cơ ở một thời điểm nào đó của mùa giải.

2. Luật động cơ và hình phạt

Tay đua nào sử dụng quá số lượng cho phép sẽ được coi là phá luật (infringement) và phải nhận phạt (penalty) từ FIA, với mức phạt dựa trên thành phần sử dụng vượt. Cụ thể, tay đua sẽ bị đánh hạ 10 vị trí xuất phát trong chặng đua ngay kế cho lần phá luật đầu tiên, và 5 vị trí xuất phát cho mỗi lần phá luật sau đó.

Trong trường hợp của BOT, Mercedes quyết định thực hiện công việc thay đổi PU ở Monza, và bởi vì BOT được thay gần như toàn bộ các thành phần, tổng các mức phạt tương đương với vị trí xuất phát cuối cùng. Trong các năm trước, Monza cũng là chặng được nhiều đội chọn để thay đổi PU và nhận phạt. Lý do là bởi vì ở đây, cơ hội vượt (overtake) là khá cao trên các đoạn đường thẳng.

Ngoài trường hợp của BOT thì một động cơ của Lewis Hamilton (HAM) cũng đã “chết” ở vòng luyện tập tại GP Hà Lan và tay đua người Anh hiện cũng chỉ còn 2 động cơ trong tay. Tương tự, Verstappen (VER) cũng chắc chắn sẽ cần thêm một động cơ nữa sau khi xe của anh chịu mức va chạm lên đến 51 g ở Silverstone. Chưa rõ HAM và VER sẽ chọn chặng nào tiếp theo để thực hiện thay động cơ và nhận phạt.