Lỗ hổng trong khâu ban hành án phạt thời gian của F1

Án phạt 5 giây (five-second time penalty) là mức phạt được các trọng tài đưa ra nhiều nhất trong thời gian gần đây.

Điển hình là chặng GP Italy chỉ mới 2 tuần trước đã chứng kiến 4 tay đua phải nhận án phạt này. Còn nếu tính đến trường hợp của Perez trong tuần vừa qua nữa thì không khó để thấy được lí do tại sao những thay đổi trong mảng này là điều cần thiết.

Khi mà các fan hâm mộ cũng như đài truyền hình đang chú ý tới trận đấu giữa các tay đua dẫn đầu, Sergio Perez đang cố cứu vớt tuần đua tệ nhất của Red Bull bằng cách vươn lên vị trí thứ 9 sau Alex Albon – người hiện đang bị cản trở bởi màn phòng thủ táo bạo của Liam Lawson.

Tuy nhiên, ngay khi bộ ba tay đua nhà Red Bull tiến tới khúc cua thứ 13, cú vượt của Perez đã dẫn đến va chạm giữa chiếc RB19 và chiếc Williams của Albon ngay tại đỉnh khúc cua.

Albon đã kém may mắn hơn so với Perez, người đã giành được vị trí thứ 8 từ Lawson không lâu sau đó, khi anh đã phải mất tới 17 giây đồng hồ để cài số lùi và quay trở lại trường đua.

Và thế là Williams mất đi cơ hội giành điểm quý giá – những số điểm tuy không nhiều nhưng lại có thể giúp họ mang về một lượng lớn tiền thưởng nếu họ đánh bại được 2 đối thủ hiện tại là Haas và Alpha Tauri.

Albon nói rằng anh “bị Checo lao vào tấn công tại Turn 13” và bị “đâm thẳng vào hông xe”, trong khi Perez cho rằng nó chỉ là “một sự cố” khi đua mà thôi.

Các trọng tài đã đánh giá tình huống trên sau chặng đua và đưa ra kết luận có điểm tương đồng với Albon nhưng lại không hoàn toàn chính xác như thế.

“Ban trọng tài nhận thấy rằng đây là một cú vượt hiểm hóc và có phần hơi trễ từ phía Perez,... và Albon trong tình huống này không thể làm gì hơn để tránh khỏi va chạm giữa 2 xe”, trích dẫn từ kết luận của các trọng tài chặng Singapore.

“Phần lớn lỗi là thuộc về Perez. Chúng tôi cũng nhận thấy sự hiện diện của một chiếc xe chậm hơn (Liam Lawson) ở phía trước Albon. Có thể nó đã khiến Perez lầm tưởng rằng anh có thể dễ dàng vượt Albon, vì thế, chúng tôi sẽ chỉ ghi 1 điểm penalty cho anh ấy.”

Ban trọng tài có vẻ đã hơi hào phóng ở chi tiết này do khoảng cách giữa Lawson và Perez vẫn còn khá xa khi xảy ra va chạm. Hơn nữa, cú hích của Perez chắc chắn để lại hậu quả lớn hơn hẳn so với mức phạt 5 giây được đưa ra, kể cả khi anh không hề có ý định đó từ trước.

Một tay đua khác cũng đã phải chịu án phạt 5 giây là Fernando Alonso. Tuy nhiên, mức phạt trong trường hợp này lại tương xứng hơn do anh đã lỡ cắt qua vạch kẻ trắng ở lối vào đường pit – một lỗi sai tuy phạm luật nhưng không quá nguy hiểm và cũng không gây ảnh hưởng đến các tay đua khác.

Cũng tại chặng này 1 năm về trước, penalty của Perez vẫn là “đúng người đúng tội hơn”. Bởi vì khi đó anh chỉ chạy quá xa xe an toàn thay vì “gây ra va chạm với một tay đua khác làm hỏng cả vòng đua của họ”.

Vấn đề không chỉ dừng lại ở đó, 5 giây là một khoảng thời gian mà các tay đua chịu án phạt có thể dễ dàng bù lại trong phút chốc. Đặc biệt là khi họ thường là các tay đua nhanh hơn với lốp mới so với những đối thủ trong những chiếc xe chậm hơn và lốp mòn hơn.

Trong 3 lap cuối chặng đua, Perez nhanh hơn tới gần 4 giây so với Lawson và 1,2 giây so với Albon ở mỗi lap đua (đó là chưa kể việc Albon phải mất thêm 17 giây nữa để quay trở lại vòng đua).

Liệu các tay đua có sẵn sàng loại bỏ đối thủ nếu họ biết rằng mình có thể bù lại án phạt hay không? Điều gì sẽ ngăn họ bỏ ra 5 giây để khiến cho đối thủ mất đi 1-2 vị trí hay thậm chí là trượt khỏi top 10 của vòng đua?

Các thành viên trong ban trọng tài có rất nhiều án phạt để lựa chọn từ chính luật đua, nhưng có vẻ các trường hợp gần đây đều cho về kết quả “không điều tra thêm” (no further action), “nhắc nhở/phạt tiền các đội đua” hay “án phạt thời gian 5 giây”.

Biết đâu đây lại là một nước đi đúng đắn. Nhưng với những ví dụ về va chạm giữa Perez với Albon như đã đề cập ở trên, hay việc Lewis Hamilton làm hỏng cả vòng đua của Oscar Piastri tại Monza, thì ta cần phải có những chế tài xử phạt quyết liệt hơn là một penalty có thể bị loại bỏ chỉ sau vài lap.