Bầu trời nhân cách

Ngày nay, với nhiều người, một chiếc xe không chỉ là phương tiện di chuyển dưới thời tiết nắng mưa, mà còn là một món vật làm tôn lên tính cách của người sở hữu. Đây cũng là lý do khiến cho thị trường xe ô tô ở Việt Nam luôn sôi động, với những đối tượng khách hàng rất đặc trưng.

Yêu cảm giác lái thể thao? Xe Đức là lựa chọn không tồi. Đề cao sự sang trọng? Xe Anh có thể đáp ứng được hầu hết các tiêu chí. Hướng về tính thực dụng? Hẳn là một chiếc xe Mỹ rồi. Bền bỉ là yếu tố tiên quyết? Chắc chắn là xe Nhật. Vậy số ít những chiếc Volvo mà chúng ta thấy trên đường? Để tôi nói cho bạn biết nhé, đó là cả một bầu trời văn minh đấy. Vì sao ư? Cùng Otoman điểm qua 3 lý do trong loạt bài viết sau nhé!

1. Câu chuyện về chiếc dây an toàn

Volvo không phải là hãng xe đầu tiên tạo ra khái niệm "dây an toàn" trên xe hơi, nhưng lại là kẻ đã thay đổi hoàn toàn hành vi lái xe an toàn của cả thế giới. Những chiếc dây an toàn đầu tiên ra đời trên xe ô tô đơn giản là một sợi dây to bản vắt ngang qua hông người lái, loại mà chúng ta vẫn đang sử dụng khi đi máy bay (lap belts). Thiết kế này tuy đơn giản, nhưng thực tế trong một vụ va chạm, nó có thể gây hại nhiều hơn là giúp giảm chấn.

Ở những vụ va chạm tốc độ cao, theo quán tính, người điều khiển có thể bị đẩy luồn xuống phía dưới vô lăng (hiệu ứng submarine), hoặc thậm chí bay lên và đâm đầu vào kính chắn gió. Nếu may mắn không rơi vào hai trường hợp trên, người điều khiển vẫn chịu rủi ro dây an toàn tác động lực lên bụng (là bộ phận không chịu lực) và gây tổn thương nội tạng bên trong. Vì những hạn chế này, một sợi dây khác bắt ngang qua vai (shoulder belts) được bổ sung, hoặc được thay thế bởi bộ dây an toàn ba điểm chữ Y (Y-shaped). Mặc dù cải thiện được những hạn chế của lap belts, hai sự thay đổi này không được người dùng đón nhận vì sự bất tiện trong cách sử dụng của chúng.

Mãi tới năm 1959, dây an toàn trên ô tô mới thực sự chứng kiến một cuộc cách mạng khi Volvo trình làng mẫu thiết kế dây ba điểm chữ V (V-shaped), thời điểm mà gần như chẳng có hãng xe nào quan tâm tới tiện nghi an toàn này. Nils Bohlin, một kỹ sư vô danh người Thuỵ Điển, là cái tên đã tạo nên sự thay đổi. Ông được Gunnar Engellau, chủ tịch Volvo thời bấy giờ, mời về hãng xe khi còn đang làm việc cho hãng máy bay Saab. Bị ảnh hưởng từ một mất mát của người thân do tai nạn xe hơi, Gunnar yêu cầu Nils cải tiến thiết kế của dây an toàn thời bấy giờ, tạo nên một thiết bị thực sự có ích và dễ sử dụng đối với người dùng.

Với dây an toàn ba điểm kiểu chữ V, Nils đã không làm vị sếp của mình thất vọng. Mặc dù sự ra đời của dây an toàn mới làm dấy lên nhiều làn sóng ủng hộ và phản đối của dư luận, nhờ sự kiên trì của Volvo và sự hỗ trợ từ những chính sách bắt buộc của các tổ chức xe hơi trên thế giới, thì cho tới hôm nay, dây an toàn đã trở thành thiết bị an toàn thông dụng nhất trên ô tô. Với thành công này, bằng sáng chế của Nils Bohlin được vinh danh là một trong 8 bằng sáng chế có tầm ảnh hưởng vĩ đại nhất đối với loài người trong thế kỉ trước đó (cùng với Benz, Edison, Diesel trong ngành công nghiệp ô tô).

Thiết kế của Nils Bohlin được dựa trên 4 yếu tố then chốt:

• Thiết bị bao gồm một dây ngang hông 8 (lap belt) và một dây bắt chéo 7 (diagonal belt);
• Dây được cố định tại một điểm thấp 4 ở ngay bên thành ghế;
• Khi sử dụng, dây tạo ra hình dạng chữ V với khoá 14 chĩa thẳng xuống sàn xe;
• Dây được giữ cố định khi xảy ra va chạm.

Nhưng tinh thần văn minh của Volvo không đến từ việc chiếc dây an toàn của Nils Bohlin đã cứu sống hàng triệu mạng người trên thế giới như thế nào, hay từ việc bản thân Volvo định vị “an toàn” là giá trị cốt lõi tạo nên thương hiệu của hãng xe. Bầu trời văn minh mà tôi đang nhắc tới chính là việc Volvo chấp nhận bỏ qua lợi ích của riêng mình để đổi lấy sự an toàn cho cả nhân loại. Cụ thể, sau khi Nils Bohlin đăng ký bằng sáng chế cho phát kiến của mình, Volvo ngay lập tức “giải phóng” nó và cung cấp miễn phí cho tất cả những tên tuổi xe hơi nào có quan tâm. Hãng đã có thể tạo thế độc quyền với chiếc dây an toàn mới trong một thời gian dài, hay kiếm được một khoản lợi nhuận kếch xù từ việc bán bản quyền, nhưng với lối suy nghĩ văn minh hơn, Volvo đã không làm thế!

Song song với hành động này, một bộ dữ liệu khổng lồ thu thập được từ việc khảo sát 28,000 vụ tai nạn cũng nhanh chóng được Volvo cung cấp cho công chúng hoàn toàn miễn phí. Mục đích của hãng là khuyến khích các cá nhân, tổ chức tiếp cận được nguồn dữ liệu cho những nghiên cứu riêng của mình, qua đó chung tay làm cho chủ đề “an toàn” trong ngành công nghiệp xe hơi dần trở nên phổ biến hơn trong công chúng. Hãy tưởng tượng chi phí mà Volvo đã phải bỏ ra để hoàn thành bộ dữ liệu này lớn đến nhường nào!

Không những cung cấp miễn phí thiết kế và dữ liệu nêu trên, Volvo cũng là hãng xe đầu tiên trên thế giới lắp đặt dây an toàn như một trang bị tiêu chuẩn cho xe của mình. Trong khi tại thời điểm đó, nhiều hãng xe khác vẫn còn yêu cầu người dùng bỏ thêm một khoản tiền để có được thiết bị cơ bản này. Volvo Amazon (120 series) và Volvo PV544 là những mẫu xe đầu tiên có dây an toàn ba điểm kiểu chữ V. Miễn phí!

Có những ông chủ sở hữu những chiếc Rolls-Royce đầy hào nhoàng, bóng bẩy. Cũng có những doanh nhân với thần thái và ngôn cách rất khác biệt đằng sau vô lăng của những XC90, của những S60, bởi không cần phải nói gì nhiều, những chiếc xe đã toát lên tri thức của họ.

Câu chuyện về chiếc dây an toàn chỉ là một mẩu chuyện nhỏ khởi đầu cho những hướng phát triển mang đầy tính nhân văn ở Volvo. Hãy cùng Otoman tìm hiểu thêm về "bầu trời nhân cách" này trong phần II. Văn minh từng hành động nhé!