Hành trình trở thành ‘huyền thoại’ F1 của Ayrton Senna

Ayrton Senna sinh ngày 21/3/1960 tại khu phố nhỏ Santana thuộc Sao Paulo, Brazil. Từ nhỏ, ông đã sớm bộc lộ tài năng đua xe thiên bẩm của mình. Tuy vậy, phải đến năm 13 tuổi thì Senna mới có cơ hội đua xe chuyên nghiệp (nhờ vào việc cô chị Vivian từ chối món quà sinh nhật là 1 chiếc xe go-kart của mình).

Năm 1977, khi mới 17 tuổi, Senna đã trở thành nhà vô địch của Giải Vô địch Kart Nam Mỹ (South American Karting Championship). Tiếp nối thành công trong khu vực, Senna còn có 2 lần giành ngôi á quân của Giải Vô địch Kart Thế giới (World Karting Championship) vào các năm 1979 và 1980.

Năm 1981 đánh đấu bước tiến mới trong sự nghiệp của Senna khi anh chuyển sang châu Âu thi đấu. Ngay trong năm đầu tiên ở lục địa già, tay đua trẻ người Brazil đã vô địch giải đua Formula Ford 1600 Anh. Năm tiếp theo, anh cũng giật luôn ngôi vương tại Formula Ford 200 Châu Âu.

Chưa hết, vào năm 1983, anh lại giành chức vô địch của Giải Vô địch F3 Anh, thậm chí đánh bại tay đua rất tiềm năng mà sau này cũng lên thi đấu ở F1 là Martin Brundle. Danh hiệu này giúp Senna nhận được nhiều sự chú ý từ các đội đua ở F1.

1. Đội Toleman – 1984

Bất chấp việc được quan tâm bởi nhiều đội đua, trên thực tế chỉ có Toleman là thực sự nghiêm túc và ký hợp đồng với tay đua người Brazil. Tuy vậy, trên một chiếc xe có sức mạnh trung bình, Ayrton Senna vẫn thể hiện được nhiều điều trong năm đầu tiên của mình ở F1. Cụ thể, sau 2 lần ghi được điểm số ở chặng Nam Phi và San Marino, anh đã tạo ra một bất ngờ cực kỳ lớn ở GP Monaco.

Theo đó, trong một buổi chiều mưa tại Monte Carlo, Senna với kỹ năng siêu phàm của mình đã vượt qua những tay đua lão làng hồi bấy giờ như Nigel Mansell, Niki Lauda và thậm chí còn áp sát vị trí dẫn đầu của Alain Prost.

Thế nhưng, cơn mưa ngày càng nặng hạt đã khiến cho chặng đua phải kết thúc sớm ở lap 34, và Senna khi đó chỉ có được vị trí P2 chung cuộc. Dù vậy, kết quả này cũng đã tạo được tiếng vang lớn. Ngoài Monaco, anh còn có thêm 2 lần khác góp mặt trên bục podium với vị trí P3 ở GP Anh và GP Bồ Đào Nha.

2. Đội Lotus – 1985

Rời Toleman sau chỉ một mùa giải, Senna chuyển đến đội đua có danh tiếng và sức cạnh tranh lớn hơn – Lotus. Sự thay đổi này cũng giúp cho anh dành được những vinh quang mới. Cụ thể, ngay ở chặng thứ hai (tại Bồ Đào Nha) khi khoác áo đội đua nước Anh, dưới điều kiện đường đua ẩm ướt sở trường, Senna đã có lần đầu tiên dành pole trước khi xuất sắc chuyển hóa nó thành chiến thắng đầu tiên trong sự nghiệp F1 của mình.

Lần đó, anh về đích trước các đối thủ đến hơn 1 phút đồng hồ. Sau đó, anh còn có thêm một chiến thắng nữa ở đường đua danh tiếng Spa Francorchamps, cùng 4 lần lên bục podium để khép lại mùa giải ở hạng tư chung cuộc.

Senna tiếp tục duy trì vị trí thứ 4 ở mùa giải năm 1986 khi có được 2 chiến thắng và 5 lần góp mặt trên bục podium. Chiến tích đáng nhớ nhất của chàng trai người Brazil là khi đua ở Tây Ban Nha, nơi anh đã xuất sắc đánh bại tên tuổi lẫy lừng Nigel Mansell với khoảng cách thời gian chỉ 0.014 giây trước vạch đích.

Mùa giải 1987 là năm cuối cùng của Senna còn góp mặt trong màu áo của Lotus. Anh vẫn có được sự ổn định với 2 chiến thắng ở Monaco và Detroit, cùng 6 lần nữa xuất hiện trên bục podium. Cuối mùa giải, anh có lần đầu lọt vào top 3 trên bảng xếp hạng tay đua.

3. Đội McLaren – 1988

Màn trình diễn ấn tượng của Senna trong màu áo Lotus đã giúp anh lọt vào mắt xanh của McLaren. Và tay đua người Brazil đã không bỏ lỡ cơ hội được thi đấu cho một đội đua hàng đầu. Cũng trong mùa giải 1988, McLaren đã cho ra mắt một trong những “cỗ máy” xuất sắc nhất trong lịch sử F1 – chiếc MP4/4.

Bên trong chiếc xe này, Ayrton Senna và Alain Prost đã giành tới 15 chiến thắng trong tổng số 16 chặng của mùa giải năm đó. Về thành tích cá nhân, Senna đã có danh hiệu vô địch thế giới đầu tiên sau khi về nhất tại GP Nhật Bản, có được tổng cộng 90 điểm.

Sau đó, năm 1989 cũng vẫn là mùa giải mà McLaren thống trị làng F1. Tuy nhiên lúc này, mối quan hệ giữa Senna và Prost đã trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết. Đỉnh điểm của sự mâu thuẫn xuất hiện tại Nhật Bản, khi Senna cần phải về nhất để tiếp tục duy trì hy vọng cạnh tranh cho chức vô địch. Tuy nhiên, trong một pha so kè ở góc cua Casio Triangle, hai chiếc MP4/5 đã va chạm với nhau. Prost ngay lập tức phải dừng cuộc đua, còn Senna sau khi nhận được sự trợ giúp của các nhân viên đường đua (marshall) thì đã trở lại và giành chiến thắng.

Tuy vậy, chủ tịch của Liên đoàn Xe hơi Quốc Tế (FIA) lúc bấy giờ – ông Jean Maria Balestre (vốn là đồng hương của Prost) đã hủy kết quả của Senna vì cho rằng tay đua người Brazil đã chạy tắt qua góc cua đó (thay vì lùi xe trở lại đường đua và vào cua như bình thường). Như vậy, chức vô địch của mùa giải đã thuộc về Alain Prost.

Không thể làm việc được cùng với Senna, Prost chuyển sang Ferrari trong năm 1990. Thế nhưng, mùa giải này vẫn chứng kiến cuộc so kè giữa hai tay đua “huyền thoại”. Đường đua Suzuka (Nhật Bản) một lần nữa đã trở thành nơi định đoạt số phận của cuộc đua đến chức vô địch. Trước chặng này, chỉ cần không để cho Prost về nhất là Senna nghiễm nhiên sẽ đăng quang.

Và rồi khi đèn đỏ vụt tắt, dù đã không thể duy trì được lợi thế pole, Senna vẫn có pha xử lý khéo léo ở phía trong góc cua thứ nhất để khiến hai xe va chạm và sớm bị loại khỏi cuộc đua. Chỉ như vậy là vừa đủ để Senna trở thành nhà vô địch của mùa giải.

Thành công nối tiếp thành công, chức vô địch thế giới thứ 3 đến với huyền thoại người Brazil như một lẽ tất yếu khi không một ai đủ sức đua tranh với anh trong cả mùa giải. Chiếc xe “kém cỏi” của Ferrari chỉ khiến thành tích của Prost đi xuống, và tay đua người Pháp thậm chí còn bị sa thải sau khi lên tiếng chỉ trích đội đua nước Ý.

Khi này, Nigel Mansell trở thành kẻ thách thức lớn nhất. Thế nhưng, tình huống anh này mất lái và lao ra lề đường tại Suzuka đã giúp cho Senna hoàn tất hành trình chinh phục danh hiệu của mình. Tay đua người Brazil khép lại mùa giải với 7 chiến thắng chặng, và đó cũng là mùa giải mà ông ghi được nhiều điểm nhất trong sự nghiệp (96 điểm).

Hai mùa giải năm 1992 và 1993 chứng kiến việc Senna và McLaren không còn là ứng cử viên cho chức vô địch. Đội đua Williams với những chiếc FW14 và FW14B, cùng những công nghệ điện tử tiên tiến thời bấy giờ như hệ thống kiếm soát lực kéo (traction control), hệ thống treo chủ động (active suspension)… đã đưa Nigel Mansell và Alain Prost lên vị trí thống trị.

Senna dù đã rất cố gắng nhưng cũng chỉ có được thêm ngôi vị á quân trong năm 1993, mùa giải cuối cùng của anh với McLaren sau 5 năm gắn bó.

4. Đội Williams – 1994

Chia tay McLaren, Senna gia nhập đội đua đầy tham vọng lúc đó là Williams. Với việc sở hữu chiếc xe có công nghệ vượt trội, người ta đã đồn đoán đây là nước đi sẽ giúp Senna gặt hái thêm được nhiều thành công.

Thế nhưng, FIA đã ngay lập tức đặt ra quy định cấm toàn bộ các thiết bị điện tử trên xe (nhằm tập trung hơn vào kỹ năng của các tay đua). Chính vì vậy, chiếc FW16 đã trở nên khó kiểm soát hơn nhiều, và điều này khiến Senna thậm chí không thể hoàn thành 2 chặng đua đầu tiên (đều do xe bị quay vòng).

Cũng trong mùa giải này, một biến cố đã sớm xảy ra ở chặng đua thứ 3 tại đường đua Imola (Ý). Trước vòng đua chính, người ta đã cảm thấy nhiều điều bất thường. Đầu tiên là việc đồng hương của Senna – tay đua Rubens Barrichello gặp tai nan nghiêm trọng buổi luyện tập (ngày thứ Sáu). Sang đến ngày thứ Bảy, tay đua người Áo – Roland Ratzenberger đã đột ngột qua đời sau khi mất lái và lao vào tường rào tại góc cua Villeneuve ở tốc độ hơn 300 km/h.

Chứng kiến toàn bộ những điều tồi tệ xảy ra trong 2 ngày hôm đó, Senna đã hoàn toàn suy sụp. Thậm chí anh đã nhận được lời mời rút lui khỏi cuộc đua chính và đi câu cá, nhưng anh đã từ chối lời đề nghị đó và tiếp tục chiến đấu.

Và rồi tử thần đã gọi tên Senna vào ngày Chủ Nhật – ngày 1/5/1994. Tại lap 7 – lap thứ hai sau khi Xe An toàn hoàn tất nhiệm vụ của mình, Senna tiếp cận góc cua trái Tamburello ở vận tốc 305 km/h. Đột nhiên, ông mất kiểm soát với chiếc xe và lao ra ngoài đường đua. Dù đã cố gắng giảm tốc xuống còn 211 km/h, chiếc xe vẫn hướng thẳng về phía bức tường bê tông không có bảo vệ, sau đó bật ra và gần như bị gãy gập.

Tác động của vụ va chạm đã khiến đầu của Senna đập và hệ thống giảm xóc và bất tỉnh ngay lập tức. Ayrton Senna được tuyên bố là đã qua đời vào hồi 14 giờ 17 phút cùng ngày, nghĩa là anh đã ra đi tức thì ngay sau vụ tai nạn (chặng đua bắt đầu lúc 14 giờ).

Cũng tại đường đua, khi dọn dẹp những gì còn sót lại của chiếc xe mà Senna đã điều khiển, người ta đã tìm thấy một lá quốc kỳ Áo. Theo đó, Senna đã định giành chiến thắng thứ 42 của mình để tưởng nhớ Ratzenberger, nhưng cuối cùng thì anh đã cùng với Roland đi về nơi chín suối.

Ở thời điểm đó, Ayrton Senna là niềm tự hào của Brazil, là vận động viên có ảnh hưởng rất lớn đến xứ sở Samba. Cả đất nước Brazil dường như đã khóc cho tay đua từng 3 lần vô địch thế giới. Đám tang của ông được tổ chức vào ngày 4/5 tại Sao Paulo, nơi có tới hơn 500,000 người đến dự.

Về sau, vụ tai nạn của Senna và Ratzenberger trong tuần đua đó đã thay đổi hoàn toàn bộ mặt của F1. Biến cố lớn này đã khiến các nhà lãnh đạo của giải nhận ra sự nguy hiểm của môn thể thao tốc độ này, qua đó đưa ra những cải tiến giúp cho giải đấu trở nên an toàn hơn bao giờ hết.