Tìm hiểu kỹ thuật lái xe một bàn đạp trên xe điện

Các xe với hộp số tự động thường có 2 bàn đạp (pedal), một chân ga và một chân phanh. Hầu hết, người lái sử dụng chân phải cho bàn đạp chân ga và phanh. Riêng với các tay đua chuyên nghiệp, họ sẽ thường dùng chân trái để đạp phanh (left foot braking). Mặc dù lái xe với hộp số tự động sẽ nhàn hơn với hộp số sàn, chúng ta vẫn có thể mỏi chân khi di chuyển trong thời gian dài.

Người dùng sở hữu xe điện hoàn toàn có thể tự mình giải quyết vấn đề này thông qua kỹ thuật lái xe một bàn đạp. Nhưng thực hiện kỹ thuật này như thế nào? Mời bạn đọc cùng Otoman tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

1. Lái xe một bàn đạp (one pedal) là gì?

Giống như tên gọi của nó, đây là kỹ thuật điều khiển xe chỉ với một bàn đạp ga. Nhưng khi người lái muốn giảm tốc độ thì xử lý như thế nào? Điều gì làm cho chiếc xe giảm tốc mà không cần ma sát từ phanh?

Như chúng ta đã biết, các mẫu xe điện thường được trang bị một tính năng có tên là phanh tái tạo (regenaretive brake). Về cơ bản, hệ thống này tận dụng động năng dư thừa để nạp lại năng lượng cho pin. Khi giảm tốc, chuyển động của bánh xe được hãm lại nhờ vào lực cản của một động cơ điện (motor), từ đó thực hiện quá trình tái tạo năng lượng. Lý do chỉ xe điện mới có thể làm được điều này vì động cơ điện này có thể đóng vai trò là một máy phát điện.

Phanh tái tạo có đủ lực phanh để giúp một người lái thành thạo dừng hẳn xe mà không cần đến chân phanh. Việc sử dụng phanh tái tạo thay vì phanh thông thường cũng cho phép xe tái sử dụng phần động năng có thể bị thất thoát. Tất nhiên, người lái vẫn có thể sử dụng chân phanh trong trường hợp cấp thiết.

Cần lưu ý rằng phanh tái tạo thực hiện công việc hãm xe tùy vào cách người lái nhấn bàn đạp ga. Mức độ giảm tốc của xe khi bỏ hoàn toàn chân ga là từ 10 - 20% áp suất phanh thông thường. Tuy tỷ lệ này là không cao nhưng như vậy là đủ với phần lớn các tình huống phanh trên đường.

Việc sử dụng phanh tái tạo cũng sẽ kích hoạt đèn báo phanh phía sau xe như việc đạp chân phanh thông thường. Hơn nữa, phanh tái tạo chỉ có tác dụng với bánh xe chủ động. Điều này cũng giống như hiện tượng phanh động cơ (engine brake) trên các xe số sàn.

Hầu hết các mẫu xe điện đều có thể nhận biết hiện tượng mất độ bám do địa hình. Do đó trong các trường hợp cần thiết, xe cũng sẽ tự động kích hoạt hệ thống phanh thủy lực ở tất cả các bánh xe để giảm tốc.

2. Phanh tái tạo hiệu quả và hữu dụng tới đâu?

Mức độ hiệu quả (efficiency) của phanh tái tạo được hiểu là hiệu suất của hệ thống khi thu hồi năng lượng (có thể bị hao phí trong quá trình phanh thông thường). Thông số này có thể khác nhau tùy thuộc vào mẫu xe, pin, động cơ điện và nhiều yếu tố ngoại cảnh khác, nhưng thường nằm trong khoảng từ 60 - 70%. Đây là một con số đáng kể, nhưng không đóng góp trực tiếp vào quãng đường mà xe có thể di chuyển thêm.

Mặt khác, khái niệm độ hữu dụng (effectiveness) của phanh tái tạo được hiểu là số km mà xe có thể đi thêm khi sử dụng hệ thống này. Ở khía cạnh này, phanh tái tạo có thể phát huy tác dụng trong một số tình huống cụ thể. Ví dụ, khi lái xe trong khu vực đô thị, người lái thường sẽ phanh liên tục tại các giao lộ. Tuy nhiên khi đi trên cao tốc, phanh tái tạo lại thực sự không cần thiết.

3. Lái xe một bàn đạp mang lại lợi ích gì?

Nếu được sử dụng đúng cách, việc lái xe một bàn đạp có thể cải thiện phạm vi hoạt động của xe điện lên thêm 20% trong một lần sạc. Ngoài ra, người lái cũng sẽ không cần quá để tâm tới chân phanh, nhờ đó hệ thống phanh chính sẽ bớt hao mòn hơn.

Với kỹ thuật lái một bàn đạp, người lái sẽ cảm thấy thoải mái hơn vì bàn chân không còn phải xoay qua lại giữa hai bàn đạp (ga và phanh) nữa. Cùng với sự tĩnh lặng của xe điện và hệ thống phanh tái tạo, người dùng sẽ thấy thư thái và nhàn nhã hơn rất nhiều khi đã quen với kỹ thuật này.