Tìm hiểu nguyên nhân của hiện tượng cháy ngược động cơ

Cháy ngược (backfire) và âm thanh của nó là một trong những yếu tố tạo ra sự phấn khích cho người lái. Tuy nhiên về khía cạnh kỹ thuật, hiện tượng cháy ngược có thể là “triệu chứng” cho hư hỏng của xe, gây ra ảnh hưởng xấu đến động cơ và các bộ phận trên xe. Bài viết sau đây giới thiệu một vài lý do dẫn đến hiện tượng này.

1. Van bị uốn cong

Như chúng ta đã biết, tại mỗi xi lanh của động cơ có ít nhất một van nạp và một van xả. Van nạp khi mở đưa không khí và nhiên liệu vào xi lanh, sau đó đóng lại để quá trình đốt xảy ra. Khi quá trình này hoàn tất, van xả được mở ra để khí thải thoát ra ngoài.

Nếu các van bị cong hoặc biến dạng, xi lanh sẽ bị hở. Điều này cho phép hỗn hợp không khí và nhiên liệu chảy ngược vào cửa nạp hoặc ra cửa xả, sau đó bốc cháy. Điều may mắn là việc van bị cong hay vòng đệm van (valve seal) gặp hư hỏng là điều rất hiếm gặp. Nếu điều này xảy ra, việc thay thế van hoặc vòng đệm van sẽ rất phức tạp vì phải tháo toàn bộ động cơ.

2. Sai thời gian đánh lửa

Khi cả van nạp và van xả đều đóng, bộ phận đánh lửa sẽ được kích hoạt để đốt cháy hỗn hợp hòa khí bên trong xi lanh. Nếu bộ phận này hoạt động không chính xác, thời điểm đánh lửa có thể xảy ra trước khi van nạp đóng lại hoặc sau khi van xả mở ra. Khi đó, hỗn hợp hòa khí (còn dư) trong ống xả hoặc trong đường ống nạp có thể sẽ bốc cháy, dẫn đến hiện tượng cháy ngược.

Thời gian đánh lửa trên động cơ xe hơi hiện đại ngày nay được điều khiển bằng máy tính. Vì thế, vấn đề này có thể được giải quyết bởi một kỹ thuật viên có kinh nghiệm.

3. Hỗn hợp hòa khí quá giàu

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến việc động cơ thiếu hụt không khí hay dư thừa nhiên liệu như kim phun nhiên liệu bị rò rỉ, bộ lọc gió bị tắc... Để các xi lanh hoạt động hiệu quả và ổn định, hỗn hợp hòa khí phải được duy trì ở một tỷ lệ nhất định và chính xác.

Hỗn hợp hòa khí được đốt cháy ngay tại thời điểm van xả được mở ra. Khi hỗn hợp này quá giàu (rich), lượng hòa khí chưa cháy hết sẽ theo van xả đi đến ống xả gây ra hiện tượng cháy ngược. Điều này có thể được khắc phục bằng việc tinh chỉnh hoặc thay thế kim phun nhằm cố định tỷ lệ hỗn hợp không khí và nhiên liệu (air fuel ratio, AFR). Bên cạnh đó, bộ lọc gió cũng cần được thay thế.

4. Hỗn hợp hòa khí quá nghèo

Ngoài việc quá dư nhiên liệu, hòa khí quá nghèo (lean) cũng có thể gây ra hiện tượng cháy ngược. Nguyên nhân có thể là do áp suất nhiên liệu thấp do bơm nhiên liệu bị hỏng, bộ lọc nhiên liệu hoặc kim phun bị tắc nghẽn...

Khi không có đủ nhiên liệu, hòa khí sẽ cháy chậm hơn. Điều này đồng nghĩa với việc một lượng nhỏ hỗn hợp không khí và nhiên liệu không cháy hết trước khi van xả mở, từ đó dẫn đến hiện tượng cháy ngược.